ریشه تاریخی ضرب المثل آب زیر کاه

چه کسانی آب زیر کاه هستند؟

ضرب المثل آب زیر کاه همیشه مورد استفاده همه ما قرار گرفته و کم و بیش از مفهوم آن اطلاع داریم اما شاید ریشه تاریخی آن را که به زمان های دور و دراز برمیگردد ندانیم ،در این مطلب قصد داریم داستان جالب این ضرب المثل را برایتان بازگو کنیم.

آب زیر کاه به کسانی اطلاق می شود که زندگی و حشر و نشر اجتماعی خود را بر پایه مکر و عذر و حیله بنا نهند. آب زیرکاه از ابتکارات قبایل و جوامعی بود که به علت ضعف و ناتوانی جز از طریق مکر و حیله یارای مبارزه و مقابله با دشمن نداشتند. به همین دلیل برای آن که بتوانند حریف قوی پنجه را مغلوب کنند، در مسیر او باتلاقی پر از آب حفر می کردند و روی آب را با کاه طوری می پوشاندند که هیچ عابری تصور نمی کرد آب زیر کاهی ممکن است در آن مسیر و معبر وجود داشته باشد. باید دانست که ایجاد این گونه باتلاق های آب زیرکاه صرفاً در حول و حوش قرا و قصبات مناطق زراعی امکان پذیر بود تا برای عابران وجود کاه موجب توهم و سوءظن نشود و دشمن با خیال راحت و بدون دغدغه خاطر در آن گذرگاه پوشیده از کاه گام بر می داشت و درون آب زیرکاه غرق می شد.

 ریشه تاریخی ضرب المثل آب زیرکاه

آب زیر کاه در قرون و اعصار قدیمه جزء حیله های جنگی بود و سپاهیان متخاصم را از این رهگذر غافلگیر و منکوب می کردند.

البته این حیله جنگی در مناطق باتلاقی و نقاطی که شالیزاری داشت - مانند گیلان و مازندران - بیشتر معمول و متداول بود تا همان طوری که گفته شد، موجب سوءظن دشمن نگردد. طریقه اش این بود که در مسیر قشون مهاجم باتلاقهای پراکنده و متعدد و کم عرض حفر می کردند و روی باتلاقها را با کاه و کلشن می پوشانیدند. بدیهی است عبور از این مناطق موجب می شد که قسمت مقدم مهاجمین یعنی پیشتازان و سوارکاران در باتلاقهای سرپوشیده فرو روند و پیشروی آنها دچار کندی شود تا برای مدافعان فرصت و امکان آمادگی و تجهیز سپاه فراهم آید. فی المثل اسپهبد فرخان بزرگ، فرزند دابویه، معاصر عبدالملک مروان، که بعد از پدر بر مسند حکومت طبرستان نشست و از گیلان تا نیشابور را در حیطه تصرف آورده بود؛ برای جلوگیری از عصیان و سرکشی دیلمی ها و سایر طاغیان و سرکشان:«از آمل تا دیلمستان چنان به اصطلخ (گویش مازندرانی به معنی استخر) و خندق و مثل هذا استوار گردانید که جز پیاده را عبور ممکن نبودی».